RVA SgawKaren

ခိဥဃ႕ၚန႔ဆ႕ဥ တႈရဲဥလီၚက်ဲၚလီၚဟဲတုၚအိဥကဒီးပွၚလံအဃိ ပအဲဥဒိးပဏဖ်ါထီဥန႔ႈဘဥ ကဒီးသု န႔ဥလီၚ တႈအခိဥတီမ့ႈ၀ဲဒဥ မူခိဥကလံၚ သီဥဂီႈ ဆီတလဲအသးဒီး ခိဥဃ႕ၚန႔ဆ႕ၚ အဂ့ႈဆံးကိဥဖိ ဒီးပအဲဥဒိးပဏဖ်ါထီဥ န႔ႈသုန႔ဥလီၚ. ဖဲတဎံဏဒ္ဘဥ နံဥအဆ႕ကတီဥအခါန႔ဥ တႈသးသမူသ့ဥတဖဥန႔ဥ ဘဥသဂ႕ႈဘဥဝဲဒီး တႈကီတႈခဲအဒိတႈခါလ႕ အမ့ႈမူခိဥကလံၚသီဥဂီၚအတႈဆီတလဲအသး၊ တႈဆီတလဲအသးအံၚ ပက့ၚကြဥကဒါက့ၚမလီႈခံတသ့လ႕ၚဘဥန႔ဥလီၚ.         ဘဥဃးဒီးမူခိဥကလံၚအတႈဆီတလဲအသးန႔ဥပွၚလ႕အဟးဃုသ့ဥညါတႈဒီးပွၚကြႈထံဆိးကမိဥတႈန႔ဥ မ့ႈဝဲဒဥတႈအရ့ဒိဥကတ႕ႈတခါလ႕ ဟီဥခိဥဒီဘ့ဥအတႈကရ႕ကရိတဖဥ အဂီႈန႔ဥလီၚ.         လ႕တႈကရ႕ကရိသ့ဥတဖဥအက်ါ မ့ႈတႈအရ့ဒိဥကတ႕ႈတခါန႔ဥ ဘဥဃးဒီးမူခိဥကလံၚသီဥဂီၚအတႈဆီတလဲအသးတႈပ႕တႈျပးတဖု(IPCC)န႔ဥ မ့ႈတႈကရ႕ကရိလ႕ UN ဟ့ဥမၚစ႕ၚဝဲဒီး မၚဝဲဒဥလ႕တႈကြႈဆိးကမိဥတဎးအတႈကုဘဥကုသ့အပတီႈထီန႔ဥလီၚ.         ဖဲ ၂၀၁၄၊၂၀၁၅ အတႈကြႈထံဆိးကမိဥတဎးလံၚတႈကြဲးနီဥန႔ဥ (IPCC) တႈကရ႕ကရိသ့ဥတဖဥ…

ပွၚစီဆွံမုဥLucy  (December 13th ,2021) ပွၚစီဆွံမုဥLucy  န႔ဥမ့ႈ၀ဲဒဥပွၚလ႕အမၚစ႕ၚ ပွၚမဲဏတထံဥတႈသ့ဥတဖဥတဂၚန႔ဥလီၚ’ အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲဒဥဖဲ နံဥသ႕ကဎၚပဏဖွိဥဖဲ အံၚတလံၚကီႈပူၚဆဲၚဎၚကိဥစ္၀့ႈပူၚန႔ဥလီၚ’ အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲဒဥလ႕ ပွၚလ႕အိဥဒီးတႈဂ့ၚတႈ၀ါ သ့ဥတဖဥအဟံဥအဃီအဒူဥဖိထ႕ဖိအက်ါန႔ဥလီၚ’ စးထီဥလ႕အနီႈဆံးဒ္အခါန႔ဥပဏလုႈပဏပွ႔ၚ၀ဲဒဥ အတႈအိဥသဘ်႔ဒီးလုႈထီဥအသးကစုဒုလ႕ ကစႈဎ့ဥရွဴးခရံဏအအိဥန႔ဥလီၚ’ ပွၚလ႕ကြႈအီၚဂ့ၚလ႕ ဆဲၚဎါကူဥစ္၀့ႈတဂၚန႔ဥ မ့ႈလ႕Lucyအ၀ဲ ဒီဒါ၀ဲအတႈဃ့အဲဥအီၚ အတႈကတိၚသ့ဥတဖဥအဃိအမဲဏဆွၚဒီး သးဒိဥထီဥ၀ဲဒဥတႈဒိဥဒိဥန႔ဥလီၚ’ အဃိအ၀ဲ စးထီဥမၚ၀ဲလ႕ ဒ္သိးပွၚကသ့ဥညါ Lucy လ႕အမ့ႈပွၚခရံဏဖိတဂၚ န႔ဥလီၚ’ တႈကဲထီဥသးတခါအံၚန႔ဥမ့ႈ၀ဲဒဥဖဲ (၃၀၄) နံဥယဒဲၚအိၚကလဲဥစံဎဥသ့ဥတဖဥမ့ႈလ႕ အ၀ဲသ့ဥမၚန႕ၚမၚဆူဥ၀ဲ ဒဥပွၚခရံဏဖိသ့ဥတဖဥအဆ႕ကတီႈန႔ဥလီၚ’ ဒ္သိးအမ့ႈပွၚခရံဏဖိအတႈပဏသးလီၚတံႈလီၚဆဲးသ့ဥတဖဥကလီၚမႈကြံဏအဂီႈ ပွၚလဲၚပဏ၀ဲအီၚဆူ (ျပည့္တန္ဆာ) ဟံဥအိဥတႈလီႈလ႕ ဘ့ဥဆ့န႔ဥလီၚ’ ဘဥဆဥမ့ႈလ႕ကစႈဎြၚ ဟ့ဥလီၚအီၚတႈဘ်ဳးတႈဖိွဥအဃိဒီးကစႈဎြၚတဟ့ဥအသးတႈဆီတလဲအဃိ ပွၚတႈကူဥတႈဖးသ့ဥတဖဥ…

ဟီဥခိဥဖ်႕ဥအပူၚ မ့ႈတႈတမံၚလ႕ ကစႈဎြၚဟ့ဥပွၚ တႈအလုႈဒိဥပွ႔ၚဒိဥ အခီဥထံးခီဥဘိတခါ အဂ့ႈ.8.12.2021 ကမၻာၾကီးသည္ ဘုရားသခင္ ကၽြန္ပ္တို႔အားေပးထားသည့္ အၾကီးမားဆံုးေသာအရင္းအျမစ္ လ႕တႏြံညါအံၚ ပသးအိဥပဏဖ်ါထီဥန႔ႈကဒီးသု ဘဥဃး ဒီးခိဥဃ႕ၚန႔ဆ႕ဥ အဂ့ႈတစဲးဖိ တုၚအိဥကဒီး ပွၚလံန႔ဥလီၚ. တႈခိဥတီတခီမ့ႈ၀ဲ ဟီဥခိဥဖ်႕ဥအပူၚ မ့ႈတႈတမံၚလ႕ ကစႈဎြၚဟ့ဥပွၚ တႈအလုႈဒိဥပွ႔ၚဒိဥ အခီဥထံးခီဥဘိတခါ အဂ့ႈ ဆံးကိဥဖိ ဒီးပအဲဥဒိးပဏဖ်ါထီဥ ဘဥန႔ႈကဒီးသုန႔ဥလီၚ. ပါပါျဖဥစ့ဥန႔ဥ တႈအဂ့ႈအက်ိၚလ႕အဆဲးလိဏအသးအံၚ ဖဲ (၂၀၁၄ လါနိ၀့ဘ႕ၚ ၂၅ သီ)အပူၚ တဲဖ်ါထီဥ၀ဲဒဥ တဘ်ီလံန႔ဥလီၚ. လ႕တႈသံကြႈအ၀ဲအံၚ တဲဖ်ါထီဥတႈအဂ့ႈအက်ိၚ လ႕တႈခဲလ႕ဏအက်ါ တႈဂ့ႈတခါအံၚ တႈလ႕ဟီဥခိဥဖ်႕ဥအံၚ မ့ႈတႈတမံၚလ႕ ကစႈဎြၚဟ့ဥပွၚ တႈအလုႈဒိဥပွ႔ၚဒိဥ အခီဥထံးခီဥဘိတခါန႔ဥလီၚ.…

တႏြံညါအံၚ ပအဲဥဒိးပဏဖ်ါထီဥန႔ႈဘဥကဒီးသု ဘဥဃးဒီး ခိဥဃ႕ၚန႔ဆ႕ဥ တႈရဲဥလီၚက်ဲၚလီၚဟဲတုၚအိဥကဒီးပွၚလံအဃိ ပအဲဥဒိးပဏဖ်ါထီဥန႔ႈဘဥ ကဒီးသု န႔ဥလီၚ တႈအခိဥတီမ့ႈ၀ဲဒဥ လ႕ပွၚကညီအတႈဟူးတႈဂဲၚသ့ဥတဖဥအဃိ မူခိဥကလံၚ သီဥဂီႈ ဆီတလဲအသး အဂ့ႈဆံးကိဥဖိ ဒီးပအဲဥဒိးပဏဖ်ါထီဥ န႔ႈသုန႔ဥလီၚ. ဟံဥလ႕ပွၚတႈဒုႈအီၚလ႕ မဲၚထံကလါၚသ့ဥတဖဥ ဒီးလ႕အပူန႔ဥ ဘဥတႈဖ႕ႏူၚအီၚဒီး   Gas တႈကသြံလ႕ တႈသူဥတႈထူႈတႈဘိသ့ဥတဖဥအဃိန႔ဥ မ့ႈတႈဂ့ႈတခါလ႕ အမၚကိဥထီဥ ဟီဥခိဥဒီး မူခိဥကလံၚသီဥဂီၚတႈဆီတလဲကဲထီဥ၀ဲန႔ဥလီၚ. ခိဥဃ႕ၚGasတႈကသြံ လ႕ကလံၚအက်ါတဖဥန႔ဥ အဟ့ဥဆူဥထီဥဒိဥထီဥ၀ဲ Gas တကသြံလ႕အအိဥလ႕ဟံဥပူၚ အဂံႈအဘါတဖဥန႔ဥလီၚ. တႈမၚလ႕ဏဂီၚ ပွႈလႈက်ါလ႕မ့ႈ၀ဲတႈကလီသ့ႈကလီ၀ါဥဒီး တႈလ႕အကဲထီဥလ႕ႈလ႕အအိဥဒံးဒီးအက့ႈအဂီၚမ့ႈ၀ဲ တႈခူဥလ႕ႈခူဥထူ တႈဂံႈတႈဘါဒီးအခီဥထံးခီဥဘိတဖဥဒီး လ႕အဖံးမၚ၀ဲ တႈဖံးတႈမၚသ့ဥတဖဥ၊…

ဘဥဃးဟီဥခိဥဒီဖ်႕ဥ တႈကိႈအသဟီဥတႈပဏပနီဥအီၚ အသီတဘ်ီအဂ့ႈ (၄.၁.၂၀၂၁) ဟီဥခိဥဒီဖ်႕ဥတကိႈအသဟီဥအံၚ ဆူမဲဏညါဎဲႈနံဥန႔ဥ တႈကိႈကဒိဥန႔ႈဒံး၀ဲဒဥ လ႕အပူၚကြံဏ စဲးဖီကဟဥအိဥထီဥအကတီႈ  ၁.၂ တုၚလ႕  ၁.၃ံ ဆဲၚလ္စံၚဎၚသ့၀ဲအဂ့ႈန႔ဥ ဟီဥခိဥဒီဖ်႕ဥဘဥဃးမူခိဥကလံၚသီဥဂီၚ (who) တႈကစီဥပဏဖ်ါထီဥ၀ဲဒဥန႔ဥလီၚ. ( ရဲၚတ႕ၚ ) လီႈခ႕ဥသးတႈကစီဥစံးယ မုႈမဆါတနံၚအံၚန႔ဥ ဘဥဃးဟီဥခိဥဒီဖ်႕ဥအသဟီဥ အတႈသံကြႈသံဒိးအ ပူၚ တႈကိႈအသဟီဥအံၚန႔ဥ အစွၚကတ႕ႈ တႈကိႈဒိဥထီဥ၀ဲဒဥသ့လ႕ ၁.၂ တုၚလ႕  ၁.၃ ဆဲၚစံၚဎၚအဂ့ႈ န႔ဥ (who) ဘဥဃးစဲအ့ဥ အတႈကူဥဘဥကူဥသ ့အခိဥအနႈ လ႕အမ့ႈ (အိၚမၚဘဥဒီဥ) တဲဟူလီၚ၀ဲဒဥန႔ဥလီၚ. ဘဥထြဲဘဥဃးဒီးတႈကတိၚသ့ဥတဖဥအံၚန႔ဥ…

ပွၚစီဆွံမုဥ Cecilia  ပွၚစီဆွံဥစီစီလဎားန႔ႈမ့ႈ၀ဲဒဥ ပွၚလ႕အကြႈထဲြ ပွၚဒ့တႈအူတႈ ပွၚသဥ၀ံဥတႈသ့ဥတဖဥ တဂၚန႔ဥလီၚ’ အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲဒဥဖဲ နံဥတကဎၚအတီႈပူၚ ခံနံဥတနံဥ န႔ဥလီၚ’  အိဥဖဲ်ဥထီဥ၀ဲဒဥဖဲ ၀့ႈရိမ့ၚလ႕ပွၚအိဥဒီး တႈထုးတႈတီၚတႈလ႕တႈပွဲၚသ့ဥတဖဥ အပွၚဟံဖိဃီဖိအပူၚန႔ဥန႔ဥလီၚ’ အနီႈကစႈဆ႕တဲဏလီၚအသးလ႕ အကဟ့ဥလီၚအသးလ႕ဎြၚအဂီႈလ႕အမ့ႈ ပွၚပိဏမုဥလ႕အသဘ်႔တဂၚဘဥဆဥ မ့မ့ႈလ႕အမိႈအပႈသ့ဥတဖဥ အတႈမ႕န႔ဥဆူဥအီၚအဃိ ဒိးတ့ဒိးဖ်ီ၀ဲဒဥအသးဒီး ဖၚလ့ရံဎါ ( Valerian)  န႔ဥလီၚ’ ဖဲအ၀ဲမၚ၀ဲတႈဖ်ီအမူးအဆ႕ကတီႈအခါ စံၚစံၚလဎါန႔ဥ ဆ့ဥနီၚ၀ဲလ႕ တႈလီႈလ႕အလီၚဆီတတီၚဒီးသး၀ံဥ၀ဲဒဥဎြၚအတႈသး ၀ံဥလ႕အသးပူၚ န႔ဥလီၚ’  အဃိလ႕ခံ ဘဥတႈဒုးသ့ဥညါ၀ဲဒဥ အ၀ဲမ့ႈ၀ဲဒဥပွၚဒ့ပွၚအူပွၚသး၀ံဥတႈဖိသ့ဥတဖဥ အပွၚစီဆွံန႔ဥလီၚ။ ဆ႕ကတီႈဖဲအ၀ဲအိဥဘွံးလ႕အ ဟံဥခါပူၚဒီးအ၀ၚ ဖၚလ့ရံဎါ ( Valerian)  အခါ အ၀ဲမၚပ႕ၚဃဏ၀ဲအ၀ၚအသး လ႕အဘဥဃးတႈသူဥအိဥသးအိဥလီၚသး သ့ဥတဖဥန႔ဥ သ့၀ဲဒဥလီၚ’ လ႕အတႈတ႕ဥပီဥတ႕ဥပီ ဆ႕တဲဏသ့ဥတဖဥ အ၀ၚတုႈလိဏ၀ဲဒဥလီၚ’ ဖၚလ့ရံဎါ ( Valerian)  န႔ဥဖဲအ၀ဲဒိးတ့ဒိးဖ်ီသးဒီး စံဥစံဥလဎါ ၀ံၚအခါထံဥ၀ဲဒဥ မူခိဥ ကလူးတဂၚဆ႕ထ႕ဥလ႕ စံဥစံဥလဎါ အကပၚဒီး လ႕အစုလိၚစိဏပဏ၀ဲဒဥဒီး ဖီတၚဆွဳဥဒီး ခိဥသလုဏလ႕ဘဥတႈမၚအီၚလ႕ဘွ႔ဥဖီကြီၚတကြီၚန႔ဥလီၚ’ ခိဥသလုဏန႔ဥ ပဏထီဥ၀ဲဒဥလ႕ စံဥစံဥလဎါ အခိဥလိၚန႔ဥလီၚ’စံဥစံဥလဎါန႔ဥ ဆီတလဲန႔ဥစ့ႈကီး၀ဲအ၀ၚအဒီပုႈ၀ဲႈခြါလ႕အမ့ႈ တံၚဘူစံၚအူ (  Tiburtius ) န႔ဥလီၚ’ ဖဲ ၁၉၂ န႔ဥအဆ႕ကတီႈအခါ ( Commodus)ကိၚမိဒဥအတႈအိဥ ဖွိဥဖိသ့ဥတဖဥ  ဘဥတႈမၚန႕ၚအ၀ဲသ့ဥအခါ အ၀ဲသ့ဥဒီပုႈ၀ဲခြါခံဂၚ လဲၚစံဥတဲၚတဲလီၚ၀ဲဒဥဎြၚအတႈသးခုကစီဥလ႕ ပၚကူဥထရံၚအိၚပီၚအူ( Pagus Triopius) တႈလီႈလ႕အဎံၚဒီး ၀့ႈရိမ့ၚကံၚလိၚမံၚတၚ တစဲးန႔ဥလီၚ’  အ၀ဲသ့ဥခံဂၚသံ၀ံၚတဎံဏဘဥဒီး စံဥစံဥလဎါစ့ႈကီး ပွၚဖီဥန႔ႈအီၚန႔ဥလီၚ’  စီၚပၚအၚမၚခ့အူစ္ ( Prefect Almachius ) အမဲဏညါ အ၀ဲစံးပဏဖ်ါထီဥ၀ဲ အတႈစူႈတႈနဏအဂ့ႈခဲလ႕ဏ၀ံၚဒီး ပွၚတီႈ၀ဲအကိဏဘိသ႕ထံဥ၀ံၚန႔ဥလီၚ’ ဖဲပွၚတီႈအကိဏဘိ၀ံၚ ဘူးမးလ႕အကသံ ဘဥအသးဒီးဘဥတႈပဏတ႔ႈအီၚဖဲ န႔ဥလီၚ’  အဆိဥန႔ဥဘဥတႈပဏအီၚလ႕ ပွၚစီဆွံကၚလ့ဥစတူ အတႈသြဥခိဥဖဲလ႕ ဟီဥခိဥလဏ န႔ဥလီၚ’ လ႕ခံဘဥတႈက့ၚပဏက့ၚ အဆိဥလ႕ ထရါထဲဖဲရဲ ( Trastvere) လ႕ပွၚစီဆွံ စံဥစံဥလဎါတႈဘါဎြၚကေိ န႔ဥလီၚ’ ဖဲ ၁၅၉၉ နံဥန႔ဥအဆိဥန႔ဥ တအူဥတက်ဥ၀ဲဒဥဘဥဒီး အိဥ၀ဲ ဒ္သိးပွၚမံသပ့ၚဘဥသးတဂၚ အက့ႈအဂီၚ န႔ဥလီၚ’