တႈအိဥမူလ႕ တႈမုဏတႈခုႈအဂီႈ (၁’၇’၂၀၂၀)
RVA SgawKaren
ခိဥဃ႕ဥန႔ဆ႕ဥတႈကစီဥဒီး အလံဏတႈကစီဥတဖဥအဂ့ႈ ၁ယ၇ယ၂၀၂၀
ခိဥဃ႕ၚန႔ဆ႕ဥတႈကစီဥဒီးအလံဏတႈကစီဥတဖဥအဂ့ႈ မုႈမဆါတနံၚအံၚ ဟီဥခိဥဖိသ့ဥတဖဥ ဘဥကြႈဆ႕မဲဏ၀ဲဒဥဒီး ခိဥဃ႕ၚ၀းတရံး အတႈဟူးတႈဂဲၚယ ခီဥထံးခီဥဘိသဥတဖဥ အတႈမၚပ်ံၚမၚဖုး အိဥ၀ဲဒဥအါမးလီၚ. တႈလီၚဘဥဎိဏလ႕အရ့ဒိဥသ့ဥတဖဥ န႔ဥမ့ႈ တႈဖွီဥတႈဎဏဟဲအါထီဥ ပွၚဟီဥခိဥဖိနီဥဂံႈဟဲအါထီဥ၀ဲဒီး ကထီဥစ့ႈကီးတႈကီတႈခဲလ႕ တႈဒီသဒ႕ ဒုးအိဥထီဥထီထီဥ ပွၚဟီဥခိဥဖိခြဲးဎဏယ ကီခဲလ႕ပွၚဟီဥခိဥဖိ ကဆီလီၚအတႈအိဥတႈဆိး လီႈဂ႕ႈဂ႕ႈက်႕ၚက်႕ၚယလ႕တႈဒုးဒိဥထီဥထီထီဥ တႈလဲၚထီဥလဲၚထီက်ဲ လ႕အဂ႕ႈက်႕ၚ လ႕တႈဒီသဒ႕ကလံၚ တႈတိဏက်ဲလ႕ဟီဥခိဥလီႈ ကဟဲဂ့ၚထီဥကဒါက့ၚအပူၚယ ဒီးတႈမၚဟးဂီၚသ့ဥပွႈ မဲးမုႈခိဥဟဲလဲႈထီဥယကြ႔ႈကြ႔ႈဒီးယမူခိဥစူၚတဘဥလီႈဘဥစး တႈကီတႈခဲသ့ဥတဖဥနံဥလီၚ. လ႕ ၁၉၈၇ နံဥအပူၚ ခိဥဃ႕ၚ၀းတရံးဒီး တႈဒိဥထီဥထီထီဥအ(ကီၚမရွ့ၚ)(WCED) ဖဲအ၀ဲသ့ဥထုးထီဥတ့ႈ၀ဲဒဥ ပတႈအိဥမူလ႕ ခါဆူညါအဂီႈ (our Common Future) ဒီး…
ဖဲပွၚဘဥကီဘဥခဲအမုႈနံၚအပူၚ ကဥဒံဥန႕ဥခေါလ္စ္ဘိဥ အတႈစံးကတိၚပဏဖ်ါထီဥတႈ
ဖဲပွၚဘဥကီဘဥခဲအမုႈနံၚအပူၚ ကဥဒံဥန႕ဥခေါလ္စ္ဘိဥ အတႈစံးကတိၚပဏဖ်ါထီဥတႈ လါဎူၚ ၂၀ သီ ၂၀၂၀ ၂၀၂၀ တနံဥအံၚအပူၚ ပွၚဘဥကီဘဥခဲသ့ဥတဖဥအမုႈနံၚ (World Refugee Day) မ့ႈ၀ဲဖဲတႈဆါသံသႀတိဏအကတီႈနဥ့လီၚ’ ပွၚကမ်႕ဥဖိလ႕ အဘဥတႈမ႕ဆူဥအီၚ ဒ္သိးအကသုးလီႈသုးက်ဲသ့ဥတဖဥ ဘဥကြႈဆ႕ဥမဲဏတႈဘဥဎိဏ ဘဥဃးဒီး Covid-19 ဒိဥဒိဥကလဲဏနဥ့လီၚ’ ပွၚသ့ဥတဖဥအံၚ ဘဥဃ့ဥမွံဟးဖ်ိးယ ဘဥအိဥ၀ဲလ႕ပွၚကညီအနီႈဂံႈအိဥအါအါဂီႈဂီႈအပူၚ တအိဥလ႕ပွဲၚ၀ဲဒီး တႈအိဥဆူဥအိဥခ့်အတႈကြႈထြဲလ႕လ႕ပွဲၚပွဲၚဘဥနဥ့လီၚ’ ပွၚကညီသ့ဥတဖဥ မ့ႈလီၚဖးလိဏအသးဒီး တႈဆါသံသႀတိဏအတႈဂ့ႈကီအံၚ ဘဥတႈမၚန႕ၚအီၚတသ့၀ဲဘဥနဥ့လီၚ’ လ႕တႈဎါဘ်ါကြံဏမူဖ်႕ဥအံၚအဂီႈ ပွၚကဘဥမၚဃုဏတႈကိးဂၚဒဲးယ ဒီးလ႕ပွၚကိးဂၚဒဲအဂီႈ မ္ပွၚကကြဥထြဲမၚစ႕ၚသကိး ပွၚဘဥကီဘဥခဲသ့ဥတဖဥနဥ့တက့ႈ’ တႈပဏလီၚဖးလိဏသး ဒီးတႈဖ့ႈဆ႕သ့ဥတဖဥမ့ႈ၀ဲ တႈမ႕ဆူဥပွၚ ဒ္သိးပွၚကသုးလီႈသုးက်ဲ အတႈဂ့ႈမိႈပွႈသ့ဥတဖဥ…
ခိဥဃ႕ၚန႔ဆ႕ဥသန႕ဥ အတႈရဲဥလီၚက်ဲၚလီၚ ဟီဥခိဥဖ်႕ဥအဂ့ႈ (၂၂ယ၆ယ၂၀၂၀)
ဟီဥခိဥဖ်႕ဥအဂ့ႈ လ႕ညါတုၚခဲအံၚ ပမ့ကြႈခိဥဖ်႕ဥဒီတဖ်႕ဥညါ ပဃုထံဥသ့ဥညါဘဥအီၚဒ္လဲဥန႔ဥ ဟီဥခိဥဒီဖ်႕ဥတႈအ လြဲႈန႔ဥအိသ၀ဲဒဥ အကလုဏကလုုဏန႔ဥလီၚ. တနီၚနီၚအိဥစ့ႈကီးအလုးယ တနီၚနီၚအိဥစ့ႈကီးအဃးယ ဒီးတနီၚနီၚ အိဥ၀ဲဒဥ အကလုဏကလုဏန႔ဥလီၚ. ဟီဥခိဥဖ်႕ဥအံၚ ပမ့ကြႈအလြဲႈလုး မ့ႈတႈအါကတ႕ႈလ႕ပဂီႈလီၚ. အဃိန႔ဥပမ့ကြႈထံထံဆးဆး မ့ႈဒဥဟီဥခိဥအဂီၚတခါလီၚ. ဟီဥခိဥဖ်႕ဥအံၚ မ့ႈတႈအလြဲႈလုး တႈအလြဲႈလုးတခါန႔ဥ မ့ႈဒဥထံအိဥအလီႈလီၚ. ပွၚကြႈမူခိဥမူထံး အတႈထံဥန႔ဥ ဟီဥခိဥဖ်႕ဥအပူၚ ထံအိဥ၀ဲဒဥလ႕အလိၚအါကတ႕ႈလီၚ. ဒီးပ၀ဲသ့ဥစ့ႈကီး ပကိးလ႕ထံဟီဥခိဥဖ်႕ဥလီၚ. ဒီပုႈ၀ဲႈသ့ဥဧ႕ ဆ႕ကတီႈခဲအံၚ မ့ႈတႈစူၚအဆ႕အတီႈအဃိ ဒီးတႈလီႈတတီၚတီၚ တႈကိႈအိဥတ့ႈ၀ဲဒဥန႔ဥလီၚ. တႈလီႈလ႕တႈကိႈအိဥတ့ႈ၀ဲ အလီႈသ့ဥတဖဥန႔ဥ ထံအတႈကီတႈခဲ ထံဥဘဥ၀ဲဒဥအါကလဲဥလီၚ. ဒီးလ႕အအိဥတ့ႈ၀ဲလ႕ တႈလီႈတနီၚနီၚန႔ဥ အဒိဥအမုႈ ဖဲမူခိဥစူၚအဆ႕ကတီႈန႔ဥ…
Vatican မၚသီထီဥက့ၚ အတႈမ႕နဥ့ဆီဥခံတႈ လ႕တႈကြႈထြဲတႈအခိဥအဃ႕ၚအဂီႈ
Vatican မၚသီထီဥက့ၚ အတႈမ႕နဥ့ဆီဥခံတႈ လ႕တႈကြႈထြဲတႈအခိဥအဃ႕ၚအဂီႈ ဖဲအပူၚကြံဏဎဲႈနံဥ ပႈပါဖရဥစ့းအတႈထုးထီဥရၚလီၚ၀ဲ အလံဏပရ႕လ႕အဘဥဃးဒီး တႈကြႈထြဲတႈအခိဥအဃ႕ၚ (Laudato Si) ၀ံၚအလီႈခံ Vatican မၚသီထီဥက့ၚ၀ဲ အတႈမ႕နဥ့ဆီဥခံ တႈအိဥဖွိဥကရ႕ဖိသ့ဥတဖဥ ဒ္သိးအသုတမၚဃုဏ၀ဲ တႈဘ်႕လီၚစ့ လ႕အဘဥဃးဘ်းစဲလိဏအသးဒီး မ့ႈအူအဆဥ ဒ္သြဲဥလး မ့တမ့ႈ သိလ႕အဟဲကဲထီဥအသး လ႕အိဥအနံဥအကကြဲႈတဖဥ လ႕ဆဥဖိကီႈဖိ ဒီးတႈမုဥတႈဘိအတႈအိဥလီၚတဲဏ (Fossil Fuel) အဂီႈနဥ့လီၚ’ တႈထုးစုနဲဥက်ဲ ဘဥဃးဒီးတႈဂ့ႈအံၚ အိဥဖ်ါ၀ဲလ႕ လံဏတဘ့ဥလ႕အမံၚမ့ႈ၀ဲ တႈလဲၚက်ဲဆူ တႈကြႈထြဲပွၚခဲလ႕ဏအဟံဥ (Journeying Towards Care for Our Common…
ပွၚစီဆွံ သီမး၀ူဟီဥစ္ အမုႈဘူဥနံၚ လါဎူၚ ၁၉ သီ
Blessed Thomas Woodhouse, SJ ( 1535- 1573) ပွၚစီဆွံ သီမး၀ူဟီဥစ္ အမုႈဘူဥနံၚ လါဎူၚ ၉ သီ တနံၚအံၚ လါ ဎူၚ ၁၉ သီ မ့ႈ၀ဲလ႕ ပွၚစီဆွံ သီမး၀ူဟီဥစ္ အမုႈဘူဥနံၚ န႔ဥလီၚ’ပွၚစီဆွံ သီမး၀ူဟီဥစ္ အံၚ အဆိကတ႕ႈ ဘဥတႈမၚသံ အီၚဒီးကဲထီဥ မးထူရၚ တဂၚ ဖဲလ႕ ကီႈအ့ဥကလဥအနီႈပၚမုဥ ဒီး ကဲသလဲးတႈအိဥဖွိဥကရ႕ အဘ႕းစ႕ၚ တႈတတ႕ႈတနါ အိဥထီဥ၀ဲအဃိန႔ဥလီၚ’အခဲအံၚ ကပၚဖ်ါထီဥန႔ဥက့ၚပွၚစီဆွံ စီၚသီမး၀ူဟီဥစ္ အဂ့ႈ…
တႈသးသမူအိဥလ႕ ပီဥလဲဥပူၚသ့ဥတဖဥ ၁၅’၆’၂၀၂၀
ပီဥလဲဥအပူၚ အလီၚဆီလ႕အိဥဒီးတႈသးသမူ သ႕ ကလုဏ ထံန႔ဥပမ့ကြႈအါဒိဥန႔ႈဒ္ ဟီဥခိဥသ႕စးလီၚ. ဒီးထံလ႕အဒိဥအလဲႈအထီ ကတ႕ႈန႔ဥ ဘဥတႈကိးအီၚ လ႕ပီဥလဲဥလီၚ. ပီဥလဲဥန႔ဥအိဥ၀ဲဒဥ တႈလီႈအါပူၚလီၚ ပနီၚဖးအီၚတသ့ဘဥယ မ့ႈ၀ဲပီဥလဲဥတဘ့ဥဃီယ တခါဃီယ တဆဲးဃီဒီး လ႕ပီဥလဲဥအပူၚ တႈသးသမူလ႕အိဥသ့ဥတဖဥန႔ဥ ဘဥတႈကိးအီၚလ႕ (Marine life) ဒီးထံလ႕ပီဥလဲဥပူၚ တႈသးသမူအိဥ၀ဲလ႕ ထံအမဲဏဖံးခိဥယ ထံဒီဥဃီၚယ ထံဎိဏအိဥ၀ဲဒဥ သ႕ကလုဏန႔ဥလီၚ. တ႕တကလုဏန႔ဥ ညဥဖိလ႕ အကုမး လ႕အအိဥလ႕ တႈခံးလ႕ထံဎိဏဒီး လ႕ကီၚလၚက်ိဏ ဘဥတႈကီးအီၚလ႕ (Benthes)န႔ဥလီၚ. ခံတကလုဏန႔ဥ ညဥဖိလ႕ အဟးပိဏ၀ဲဒဥ ထံလဲၚက်ိၚယ ထံဒီဥဃီၚ…
ပွၚစီဆွံစီၚအဥတိဥနံဥလ႕ ပဥဒူအဥအဂ့ႈႈ ၁၃’၆’၂၀၂၀
ပွၚစီဆွံစီၚအဥထီဥနံဥလ႕ ပဥဒူအါအဂ့ႈ ပွၚစီဆွံစီၚ Anthony အိဥဖ်ဲဥထီဥ၀ဲလ႕ ကီႈ Portugal အ၀့ႈ Lisbonယ ဒီးအမံၚအဆိကတ႕ႈမ့ႈ၀ဲ Fernando Martins, ဒီးမ့ႈ၀ဲလ႕ ပွၚထူးပွၚတီၚအဒူဥဖိထ႕ဖိနဥ့လီၚ’ ဖဲအသးအိဥ၀ဲ ၁၅ နံဥအကတီႈ စးထီဥမၚလိမၚဒိးအသးလ႕ ဎြၚဂ့ႈပီညါ ဒီး Latin အက်ိဏနဥ့လီၚ’ ဖဲအဒိးနဥ့၀ဲသီခါအလီႈအလၚ၀ံၚအလီႈခံ ဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲတႈမၚ ဒ္သိးအကကြႈထြဲ ပွၚတမွံတပ်ီၚသ့ဥတဖဥ ဖဲသီခါအိဥကေိတႈလီႈ လ႕အအိဥ၀ဲအပူၚနဥ့လီၚ’ ၀ံၚအလီႈခံ ဒိးနဥ့ဘဥ၀ဲတႈခြဲးတႈဎဏ ဒ္သိးအကပဏတ့ႈကြံဏအအိဥ၀ဲတႈလီႈ ဒ္သိးအကလဲၚအိဥဃုဏ၀ဲဒီး Franciscan အကရ႕ကရိနဥ့လီၚ’ ဖဲနဥ့လဲလိဏကြံဏအမံၚလ႕ Anthony နဥ့လီၚ’ Anthony လဲၚ၀ဲဆူ Morocco…
ပွၚစီဆွံ စီဘးနဘး ၁၁’၆’၂၀၂၀
ဒီပုႈ၀ဲႈပွၚဒိကနဥတႈဖိသ့ဥဧ႕ယ တနံၚအံၚ ပကဒိကနဥသကိးဘဥ၀ဲ ပွၚစီဆွံ စီဘးနဘး အဂ့ႈန႔ဥလီၚ’ ပွၚစီဆံွ စီၚဘးနဘး တပဏဃုဏ ၀ဲလ႕ ပွၚတႈမ႕ဖိ ၁၂ ဂၚ အက်ါဘဥဆဥ အတႈအိဥမူ ဒီးအတႈဖံး တႈမၚတဖဥ မ့ႈဒ္ပွၚတႈမ႕ဖိ တဖဥအသိး ဒိးန႔ႈဘဥ တႈစီဆွံကစႈဒီး မၚ၀ဲ တႈသးခုကစီဥ အတႈဖံး တႈမၚ သ့ဥတဖဥ န႔ဥလီၚ’ အ၀ဲမ့ႈပွၚဎုဒၚဖိ ပွၚလ့ဥ၀ံး အဒူဥဖိထ႕ဖိ ဘဥဆဥ အိဥဖ်ဲဥ၀ဲလ႕ ဆးပရဥ န႔ဥလီၚ’ လ႕အခီဥထံး အမံၚမ့ႈ စီၚဎိဥသး ဒီး လ႕ခံ ပွၚတႈမ႕ဖိသ့ဥ…